Klavertje 4 wordt vastgehouden met 2 dameshanden

Kans en geluk als begrip in poëzie

In de wereld van poëzie zien we steeds meer uiteenlopende thema’s terug. Artistieke expressie neemt vele vormen aan en omarmt opkomende trends. Een pakkend onderwerp in hedendaagse, maar ook historische gedichten, is de symboliek van geluk en de kansen in het leven. De risico’s en onzekerheden die hier bij komen kijken dienen als een veelgebruikte inspiratiebron voor dichters. Laten we de mogelijkheden van kans en geluk binnen de poëzie ontdekken.

Kans en geluk vs spanning

In de thema’s kans en geluk vind je vaak een element van spanning. De metafoor van het spel wordt vaak gezien als mogelijkheid om onvoorspelbaarheid en risico’s aan te duiden. Spanning is voor velen een intense emotie en wordt dan ook vaak opgezocht. Diezelfde spanning ervaar je met online kansspellen als betFIRST blackjack, waar geluk tevens een grote rol speelt. De onvoorspelbaarheid die je ondervindt zie je terug in gedichten over kans en het hebben van geluk.

Een indrukwekkend gedicht over nieuwe kansen is “Mei” van Herman Gorter. Hoewel het gedicht het thema liefde aankaart schetst Gorter in zijn epos een beeldend verhaal over nieuw leven. Paradoxen komen in veelvoud voorbij en de seizoenen worden ingezet als metaforen; de lente staat voor nieuw leven, een nieuw begin. Nieuwe kansen, nostalgie en de onvoorspelbaarheid van de seizoenen maken het een klassieker binnen de Nederlandse literatuur.

Mei, door Herman Gorter

“Een nieuwe lente en een nieuw geluid:
Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit,
Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht
In een oud stadje, langs de watergracht -”

(Een fragment uit het gedicht ‘Mei’ van Herman Gorter)

Hebzucht als onderwerp

Een ander boeiend begrip dat naar voren komt als we het hebben over kansen en geluk is hebzucht. Vaak leidt winst tot mooie dingen, maar winst kan ook zorgen voor het gevoel ‘”ik wil meer”. Het gebrek aan tevredenheid, wat hand in hand gaat met hebzucht, is een begrip waar dichters al honderden jaren over schrijven. Veel levensgedichten en werken over historische gebeurtenissen kaarten hebzucht aan.

Een goed voorbeeld is het gedicht “The World Is Too Much With Us”, geschreven door William Wordsworth over de veranderingen tijdens de eerste industriële revolutie in Brittannië. Hij meende dat de verstedelijking en het materialisme tijdens deze periode de mensheid steeds verder van de natuur en van hun innerlijke zelf zou drijven. Het gedicht werd gepubliceerd in 1807.

The World Is Too Much With Us, door William Wordsworth

“The world is too much with us; late and soon,
Getting and spending, we lay waste our powers;
Little we see in Nature that is ours;
We have given our hearts away, a sordid boon!”

(Fragment uit het gedicht ‘The World Is Too Much With us’ van William Wordsworth)

‘Slam poetry’ en ‘spoken word’

Een ‘poetry slam’ is een artistiek evenement waar dichters hun gedichten voordragen aan een publiek of jury. We spreken ook wel over ‘spoken word’: een vorm van dichtwerk dat wordt voorgedragen en recht vanuit het hart komt. In Nederland vindt jaarlijks het ‘NK Poetry Slam‘ plaats. Het hebben van geluk en kansen is een thema dat het goed doet binnen deze kunstvorm. Bezoekers van deze events kunnen zich goed inleven in deze onderwerpen omdat ze het herkennen uit het dagelijks leven. Concepten als het lot, voorspoed, geluk en kansen in het leven zijn voor veel luisteraars interessant en roepen emoties op.

Kans en geluk komen dus op meerdere manieren voor binnen de wereld van poëzie. Door het element spel te gebruiken, kan de dichter inspelen op emoties als spanning en onrust, maar ook op het hebben van geluk. Daarnaast komen thema’s als onvoorspelbaarheid, nieuwe kansen en hebzucht veelvoudig voor in gedichten. Zowel in geschreven dichtwerken als in ‘slam poetry’ blijken kans en geluk pakkende onderwerpen.