De duistere Verschrikking.

Tod in Persien -- Annemarie Schwarzenbach -- Lenos Verlag, Basel -- Vorbemerkung:

Voorwoord -- [De duistere Verschrikking.]

[Dit voorwoord van Annemarie Schwarzenbach komt mij over als een tweeëenheid van Hegesiaanse filosofie en Kali-verering !!]

Dit boek zal de lezer weinig vreugde bereiden. Het zal hem niet eens troosten en opbeuren, zoals treurige boeken het zo vaak vermogen, want door velen wordt aangenomen, dat lijden een morele kracht in zich draagt, zolang het op de juiste wijze wordt verdragen. Ik heb gehoord, dat zelfs de Dood de mens kan heilig maken, maar ik geef toe, dat ik daaraan niet geloof: want hoe kan men zich dan over zijn bitterheid heenzetten? De Dood is een te onbevatbare, te onmenselijke macht ..., en hij verliest haar alleen, als men hem afwacht als de enige aan ons toegestane en onwederkomelijke Weg uit onze zwerverijen.

Ja, over zwerverijen gaat het in dit boek, en zijn kernthema is de hopeloosheid. En ookal kent geen schrijver een ander doel dan de medeinleving van de lezer te wekken, zo is dit doel toch hier op generlei wijze bereikbaar: want wij kunnen alleen op medeleven en begrip hopen, als onze mislukkingen verklaarbaar zijn, onze nederlagen moedig bevochten en ons lijden het onvermijdelijke gevolg van dermate redelijke oorzaken. Als wij al van tijd tot tijd zonder reden gelukkig zijn, dan mogen wij toch geenszins netzo ongelukkig zijn. En in een strenge tijd als deze moet het ieder meevallen zich de juiste vijand te kiezen en het noodlot, dat men aankan.

De held van dit boekje is echter zo weinig een held, dat hij zijn vijand niet eens benoemen kan, en hij is zo zwak, dat hij de strijd opgeeft, zo het heet, vóór zijn nederlaag is bezegeld.

Maar dat is nog niet het ergste: veel minder zal de lezer het vergeven, dat nergens duidelijk wordt uitgesproken, waarom een mens zich naar Perzië, een ver en exotisch land, toe laat drijven, alleen maar om daar aan naamloze verleidingen te bezwijken. Weliswaar gaat het hier meer dan eens over omwegen, uitwegen en zwerfwegen, en wie heden in een europees land leeft, weet hoe menigeen niet tegen het monster der ongewisheid opgewassen is -- een ongewisheid, die van iedereen veel vergt en gevoed wordt door de behoefte aan zielerust en bewogenheid, de kleine armoede en de overmachtige, alsook de meest algemene maar toch meest brandende politieke kwesties aangaande de ekonomische, sociale en kulturele toekomst. Als jonge mensen desondanks de easy way-out zoeken -- hoe gewetensvol zij ook hun vlucht weten te rechtvaardigen -- dragen zij toch het Kaïnsteken van broedermoord op het voorhoofd.

Zo ongeveer staat het met het meisje, van wie deze aantekeningen afstammen. Het werd mij duidelijk, toen ik het manuscript af in mijn handen hield, dat ik een heldere, voor ons allen toegankelijke voorgeschiedenis moest samenstellen: alleen zo zou ik de lezer kunnen tevredenstellen en de uitgever een verkoopbaar boek aanbieden. Maar juist dat kon ik niet doen zonder het kernthema te vervalsen -- een verraad zou het zijn geweest aan onze intellektuele en morele behoeften.

Want de hopeloosheid, de verschrikkelijke leegheid van een moedig hart, die hier werd neergeschreven, heeft met het Kaïnsteken der vlucht, die aan het begin mag hebben gestaan, niets meer van doen. Nee, hier gelden onze maatstaven en meningen niet meer, hier is eenvoudigweg een mens ten einde raad ...

Zeer nauw grenst het onmenselijke aan het bovenmenselijke -- en de mismoedigmakende ontzaglijkheid van Azië is bovenmenselijk: "Geenszins vijandig, gewoonweg te groot." Wat zegt het hun daar, wanneer een mens sterft? En wij kennen geen schreeuw hulpelozer dan deze "Een mens ligt op sterven!" Nee, geen vervalsing mag mij ontlasten en jullie opluchten: het gevaar laat zich niet grijpen en de duistere Verschrikking laat zich niet noemen -- dat juist maakt haar vreeswekkend -- en van haar wegen is geen terugkeer meer mogelijk.

Nog een reden te sterven?

Ons is de Dood onnatuurlijk, hij vervult ons met radeloosheid. De Aziaten echter hebben hem in hun religies inbegrepen als het Niets, als het ware Zijn, als de ware Kracht. Zij wachten hem af zonder ongewisheid; voor ons is het leven een ding op zich en zonder die ongewisheid onvoorstelbaar. Weggerukt uit zijn sfeer, weggerukt uit zijn vertrouwde vertroostingen -- met stokkende adem, wild kloppend hart in een landschap vol afwisseling en lieflijkheid --, moet hij zich onderwerpen aan de macht der bergwinden, die zelfs de laatste gehechtheid aan hoop aan flarden rijt. Waarheen zich keren? Overal kaalheid en rijen rotsen van grauw-zwart basalt, lepra-gele woestijnen en doodstille maandalen, krijtbeken en ook zilverstromen, waarop verstorven vissen afwaarts voorbijdrijven. Waarheen zich keren? O, radeloosheid, verlamde vleugel van de ziel! Daar dringt niet eens het verloop van dag en nacht in ons bewustzijn door, ookal brandt de Zon over een schaduwloze dag en stralen de gesternten hun koude licht over de nacht.

Daar behaagt het een mens zich menigmaal aan zijn smart vast te klampen en aan heimwee netzo bitter als zijn spijt, maar het zelfverwijt heeft hij daarentegen verloren: vergeefs bezint hij zich op het begin ("Wie heeft mij naar hierboven geleid?"). Nog éénmaal verwijten durven maken, nog éénmaal zich wenden tot een ander, nog éénmaal liefhebben! Onverschillig werpt hij zich in het ruime sop der illusie, nog éénmaal geloven en bidden, vóór hij alles vergeet in het Aangezicht van zijn Liefde, de duistere Verschrikking. Nee, niets richt men uit tegen Haar!

Ach, nog éénmaal zonder ademnood om Haar wakker worden, éénmaal niet alleen zijn en aan Haar macht zijn onderworpen! Te voelen in mij de gelukkige adem der wereld!

Ach, nog éénmaal leven!

[Vertaling door 白狐]

NOTITIES --

Ik heb het "hij" toegepast, omdat het toepasselijk is op tomboy Annemarie Schwarzenbach !!

Annemarie gebruikte het woord "Leiden" als een meervoud.

Irrwege > zwerverijen, zwerfwegen

die schreckliche Vergeblichkeit jeder Auflehnung >
de verschrikkelijke leegheid van een moedig hart

die ungeheure Spannung > het monster der ongewisheid

die (dunkle) Furcht > de duistere Verschrikking
schrecklich > vreeswekkend

© Copyright Shirogitsune